Entegrasyon çağı, insanlık tarihinde bilginin ve erişilebilirliğin en yüksek olduğu dönemdir. Bu kadar yaygın bir şekilde bilgi ve erişilebilirlik artarken, beşeri ihtiyaçlarımızı da dijitalleşen dünyadan karşılayabilmemiz mümkün hale gelmiştir. Bugün internet ortamında erişilemeyecek bir bilgi ya satışı olmayan neredeyse herhangi bir ürün yok. Yazılı kitaplardan dijital kitaplara, program anahtarlarından oyunlara, herhangi bir ev eşyasından kıyafete… Aklınızın alabileceği her ürün internette satışa konulmakta ve alıcı bulabilmektedir. Böylesi bir çeşitlilik müşteriler için oldukça faydalı olsa da E-Ticaret noktasında olan bu durum rekabetin de habercisidir.
Arz – Talep ilişkisinde bu kadar büyük bir popülasyon oluşması, rekabetin hemen her sektör için kaçınılmaz şekilde artmasına sebep olmaktadır. Böylesi bir rekabet ortamında web site sahipleri ve E-Ticaret işletmecileri için işlerini büyütmek ve pastadan payını arttırmak için çalışmalar yürütmek, oldukça önemlidir. Bugün ki içeriğimizde rakip analizi nedir? nasıl yapılır? ve hangi eylemlerle fark yaratabileceğinizi inceleyeceğiz.
Rakip Analizi Nedir?
Rakip analizi, rakipleriniz ile kendi işinizi kıyasladığınız ve elde ettiğiniz sonuçlara göre yeni bir strateji izlediğiniz sürece verilen isimdir. Rakip analizi sayesinde, sizinle piyasada başa çıkabilecek firmaları belirler, elde ettiğiniz sonuçlar doğrultusunda da güçlü ve zayıf noktalarınızın farkına varırsınız. Rekabet analizinin temel amacı, gerekli istihbaratları toplayarak, bir firmanın bulunduğu pazarda yeni stratejiler üreterek daha iyi çıkışlar yapabilmesi ve diğer firmaları geride bırakabilmesidir.
Rakip Analizinin Faydaları Nelerdir?
Rakip analizi, sizlere içinde bulunduğunuz endüstri ve pazar hakkında derin bir tanıma olanağı sunar. Böylelikle araziyi daha iyi okuyabilir, olası risklerden kaçınabilirken olası fırsatların kokusunu sürebilirsiniz. Ayrıca, pazara sürdüğünüzün ürünleri en az ortalama standartta olmasını sağlar, hatta bazı durumlarda standart üstü ürünü kitleniz ile tanıştırma imkanını elde edersiniz.
Rakip Analizi Nasıl Yapılır?
Rakip analizi, her ne kadar zor gibi görünse de derinlemesine bir planlama yapıldığı zaman tereyağından kıl çekmekten farksızdır. Önemli olan doğru adımları atabilmek ve analiz süreci boyunca sabırlı kalabilmektir. Fakat, diğer türlü olsa da sorun değil. Çünkü sizlere rakip analizini nasıl gerçekleştireceğinizi hemen aşağıda anlatacağız.
1- Rakiplerinizi Belirleyin
Bir boks maçı gerçekleşmeden önce her iki taraf da birbirlerinin dövüş tarzı hakkında her türlü bilgiye sahip olur. Çünkü zafere ve şampiyonluğa giden yolun rakibi tanımaktan geçtiğini bilirler. Aynı şey, pazarlama dünyasında da geçerlidir. Onlarca şirket, büyük küçük demeden sahip oldukları bir ürünü aynı kitleye satmak zorundadır. Bu sebeple, dolaylı veya doğrudan rekabet etmek zorunda kalırlar.
Mesela Apple ve Samsung’u ele alın. İkisi de akıllı telefon satıyor ama birbirleri ve müşteri kitleri hakkında her türlü bilgiye muhtemelen sahipler. Böylelikle her sene çıkardıkları amiral gemileri için hem rekabetten kendilerini öne çıkaracak adımlar atabiliyorlar hem de kitlelerini memnun edebiliyorlar. Peki iki dev teknoloji şirketi, tüm bunları nasıl başarabiliyor
– Ürün Değerlendirmesi
Her iki büyük firma da piyasaya sürdükleri ürünlerin (telefon, akıllı saat, laptop vb) en ince ayrıntısına kadar değerlendirmelerini yapıyor. Müşteri kitlesinin taleplerini okuyor ve ona göre bir cevap hazırlıyor. Talepleri karşılarken de kendilerini rakiplerinden ayıracak yenilikler, özellikler ekliyor.
– Mantıklı Fiyat Politikası
Hem Apple hem Samsung gibi büyük firmalar çeşitli analizler sonucu hem tüketiciye uygun hem de kendilerini rekabetten düşürmeyecek fiyat politikaları belirlemekte. Ki bunun en büyük örneği, her sene ilan edilen yeni telefon modellerini fiyatlarının birbirine yakınlığıdır. Böylelikle iki şirket, ürünlerinden kar edebilirken pazardaki rekabetin gerisinde kalmamakta. 2 yıl sonra Apple 15’in 1.000 $ ücrete sahip olduğu bir pazarda, Samsung 3.000 $ bir telefon çıkarırsa muhtemelen ayağına sıkmış olur.
Doğrudan ve Dolaylı Rakip Nedir?
Peki ya doğrudan ve dolaylı rakiplerinizi nasıl tanırsınız?
Dolaylı rakip, aynı ürünü satmasanız bile hedef kitlenizin sorunlarını başka yöntemlerle karşılayarak sizi egale eden rakiptir. Müşteri kitlenizi başka ürünler aracılığıyla tatmin ederek siz isaf dışı bırakır. Dolaylı rakiplerin sıkıntısı, doğrudan rakiplere nazaran tanımlanmaları daha zordur.
Doğrudan rakip ise, söylediğimiz gibi tanımlanması çok daha kolay rakiplerinizden oluşur. Doğrudan rakip, sizinle aynı coğrafyada at koşturan ve aynı ürün skalasında müşterilerin ihtiyacını karşılayan hizmetler sunan şirketlerden oluşur. Doğrudan rakibinizi tanıyabilmek için;
- İçerisinde bulunduğunuz Pazar istatistiklerini değerlendirin.
- Sizinle aynı ürünü, dağıtım merkezinden kaynak edinmiş şirketleri belirleyin.
- Müşteri kitlenizin sizin dışında ismini andığı şirketleri sosyal medya aracılığıyla anahtar kelimeler kullanarak araştırın.
2- Analiz İçin Rakiplerinizi Nasıl Belirlersiniz?
Rakip analizi sayesinde sunduğunuz hizmetlerin ve müşteriler ile buluşturduğunuz ürünlerin, size benzer firmalar ile karşılaştırmasını yaparsınız. Böylece farklılıklarınızı, iyi ve kötü yanlarınızı ortaya koyabilirsiniz. Fakat rakip analizi için en önemli nokta, karşılaştırma yapacağınız rakibi ve rakipleri doğru seçmektir.
Örnek olarak, Yemeksepeti’nin kendine rakip bir firma olarak Gratis’i seçmesi çok mantıklı bir seçim olmaz. Ama Gratis’in kendini Watsons ile karşılaştırarak analiz yapması oldukça yerinde bir hareket olur. Aksi halde, yanlış kararlandırılan rakip analiz seçimi, size fazlasıyla pahalıya patlayacaktır. Zamanınızı tükettiği gibi gün sonunda yanlış şirket politikaları izlemeniz kaçınılmaz olacaktır.
Doğru bir rakip analizi yapabilmek için yapacağınız analiz için bir kroki oluşturmalısınız. Yapacağınız kroki; kitlenize (müşteri), kitleniz neden ürünü kullanıyor ve satışını yapacağınız hizmete (ürün kategorisi ve nasıl) göre şekillendirilmelidir.
1. Müşteri Kitleniz
Rakibiniz ile kendinizi mukayese etmenize neden olan müşteri kitlesini tanımanız gerekmektedir. Satış yapacağınız kitleyi rakiplerinizden daha iyi tanıyarak yarışın sonunda bir adım öne çıkmayı hedeflemelisiniz.
2. Tüketici Kitleniz Neden Ürününüzü Kullanıyor
Müşteri kitlenizin neden hizmetlerinizi kullandığını, hangi sorunlarına çözüm getirdiğini belirlemeniz gerekmektedir.
3. Ürün Kategorileriniz Kitlenize Nasıl/ Neden Hitap Ediyor
Rakiplerinizden sizi ayıran en önemli noktalardan birisi budur. Rakiplerinizi tanımadan önce kendinizi tanımalısınız. Müşteri kitleniz, neden sizin sunduğunuz ürünlerden faydalanmalı?
3- Rakip Analizi İçin Araçlar Kullanın
Rakip analizi planlaması zaman geçtikçe istihbaratın artması sonucu karmaşık bir hale gelebilir. O sebeple düzenli olarak yapılandırılmalı ve temiz bir görüntüye sahip olması gerekir. Böylece istihbarat planlaması arasında kaybolmaz ve revize etmek istediğinizde kolaylıkla istediğiniz bilgiye ulaşabilirsiniz. Kullanabileceğiniz bazı rakip analizi çerçeveleri:
- Porter’ın Beş Güç Modeli
- SWOT Şablonu
- Kaynak Tabanlı Görünüm (RBV)
Ayrıca, bazı programlar ve yöntemler kullanarak düzenli olarak analiz için gerekli olan istihbaratı toplayabilirsiniz:
- Sosyal medya, rakip analizi için kullanabileceğiniz harika bir platformlar bütünüdür. Analizini gerçekleştirmek için istediğiniz anahtar kelimeleri analiz aracınıza tanıtarak sosyal medya aramalarını gerçekleştirin.
- SERP’ler yani arama motoru sonuçlarını efektif bir şekilde kullanın. SERP için özellikle tasarlanmış olan Ahrefs ve Semrush gibi araçlar, rakip analizi yapmak için işinizi görebilecek harika 2 programdır. Rakiplerinizin hangi anahtar kelimeler üzerinden arandığını veya nasıl internet sitelerine backlink eklediklerini kolaylıkla öğrenebilirsiniz. Bu işin teknik kısmıda dolayısıyla çok önemlidir.
- Rakip analizi yaparken kullanacağınız Ahrefs aracının kullanımına bu içeriğimizde yer verdik.
4- Kargo Hizmetleri Açısından Geride Kalmayın
Ne yazık ki hala ışınlanma teknolojisine sahip değiliz. Bu nedenle müşterilerin, bulundukları lokasyonların oldukça uzağında olan bir ürünü elde edebilmeleri ancak kargo ve nakliye hizmetleriyle mümkün oluyor. İşte tam olarak bu nedenle, kargo hizmetiniz en az rakipleriniz kadar kaliteli, çeşitli, güvenilir ve hızlı olmalı.
İnanın veya inanmayın ama birçok insan, bir ürünü ne kadar beğenirse beğensin, ürünün kargolanmasından memnun kalmazlarsa satın almaktan vazgeçebiliyor. “Aynı gün, 3 Gün İçinde, Uluslararası Kargo” gibi farklı ve olabildiğince hızlı bir kargo hizmeti sağlamayı hedefleyin. Gerekirse yeni lojistik firmalarıyla anlaşın, ürününüz için başka coğrafyalarda yeni depolama merkezleri oluşturun.
5- Hedef Kitlenizin Rakiplerinize Verdiği Tepkileri Okuyun
Müşterilerinizin sesini duyabilmek, tepkilerini ölçmek ve isteklerini anlayabilmek için sosyal medyayı kullanmak oldukça mantıklı. Sosyal medya sayesinde, müşterileriniz ile interaktif bir iletişim halinde olabilirsiniz. Ayrıca, sattığınız ürün tipi hakkında her türlü geri dönüşü elde edebilirsiniz. Böylelikle, hedef kitlenizin hem sizin hakkında düşündükleri hem de rakiplerinize nasıl bir bakış açısıyla yaklaştıklarını anlayabilirsiniz.
Dahası, rakiplerinizin sahip olduğu herhangi bir sosyal medya platformundaki hesaplarını inceleyebilirsiniz. Böylece:
- Hangi ürünün ve paylaşım tarzının ne kadar etkileşim aldığı,
- İnsanların özellikle rakibiniz hakkında nelerden şikayetçi olduğu,
- Veya tam tersi hangi özelliklerinden memnun olduğu,
gibi bilgileri kolaylıkla elde edebilirsiniz. Sonrasında ise rekabetin güçlü ve zayıf noktalarını belirlemek yapmanız gereken tek şey olacaktır.
Rakip Analiz Hakkında Sık Sorulan Sorular
Gelin hep beraber rakip analiz için sık sorulan soruları hep beraber inceleyelim.
Rekabet Analizi Neler İçerir?
Rekabet analizi, sahip olduğunuz şirketin bulunduğunuz pazardaki rakiplerinizi tanımayı ve onları nasıl elage edebileceğinizi hedefler. Böylelikle, müşterilerin rekabet içinde olduğunuz firmalar yerine neden sizin markanızı seçtiğini veya seçmediğini anlayabilmeniz beklenir.
Rakip Analizi Gerekli mi?
Eğer ki piyasadaki yarışın gerisinde kalmamak istiyor ve büyümeyi hedefliyorsanız, kesinlikle gerekli. Rakip analizi sonucunda daha doğru ve yerinde pazarlama politikaları izleyebilirsiniz. Ayrıca riskleri ve avantajları daha iyi değerlendirirsiniz.
Rakip Analizi Ne Kadar Sürer?
Rakip analizi için gereken süre, markanızın büyüklüğüne ve elde etmek istediğiniz istihbaratın derinliğine göre değişecektir. Kalburüstü tamamlanacak bir doğrudan rekabet analizi birkaç saati tutabilir. Fakat dolaylı rakip analizi bir aya yakın sürebilir. Eğer teknik olarak bir siteyi inceleyecekseniz SEO ve SEM kavramlarını çok iyi öğrenmeniz gerekecektir.
Sonuç Olarak
Rakip analizi sayesinde hem kendinizi hem de rakiplerinizin piyasadaki konumunu rahatlıkla tanımlayabilirsiniz. Farklılıklarınızı belirler, benzerliklerinizi anlar ve nasıl adımlar atmanız gerektiğinize karar verirsiniz. Fiyatlandırma, dağıtım, ürün kategorisi ve kalitesi gibi faktörleri yeniden değerlendirme fırsatı elde edersiniz. Böylelikle dezavantajlardan sıyrılarak, bulunduğunuz piyasada çıkış yapabilirsiniz.
Rakip analizi her marka için gerekli olan ve efektifliği kanıtlanmış bir pazarlama stratejisi olarak varlığını koruyacaktır.
